સૌરાષ્ટ્રની રસધાર - 2 - Novels
by Zaverchand Meghani 
in
Gujarati Short Stories
ચાંપરાજ વાળો ઝવેરચંદ મેઘાણી © COPYRIGHTS This book is copyrighted content of the concerned author as well as Matrubharti. Matrubharti has exclusive digital publishing rights of this book. Any illegal copies in physical or digital format ...Read Morestrictly prohibited. Matrubharti can challenge such illegal distribution / copies / usage in court. ૧. ચાંપરાજ વાળો મોટું ભળકડું હતું. હબસીના મોઢા જેવું અંધારું હતું. ક્યાંક ક્યાંક વીજળીના સળાવા થતા હતા. તેમાં ભાદરનું ડહોળું પાણી કોઇ જોગણના ભગવા અંચળા જેવું દેખાતું હતું. એ અંધારે જેતપુર ગામમાં હાલ જ્યાં ‘ચાંપરાજની ડેલી’ નામે ઓળખાતો ખાંચો છે, ત્યાંની દરબારી ડોઢી ની નાની બારી ઊઘડી અને જુવાન રજપૂત
ચાંપરાજ વાળો ઝવેરચંદ મેઘાણી © COPYRIGHTS This book is copyrighted content of the concerned author as well as Matrubharti. Matrubharti has exclusive digital publishing rights of this book. Any illegal copies in physical or digital format ...Read Morestrictly prohibited. Matrubharti can challenge such illegal distribution / copies / usage in court. ૧. ચાંપરાજ વાળો મોટું ભળકડું હતું. હબસીના મોઢા જેવું અંધારું હતું. ક્યાંક ક્યાંક વીજળીના સળાવા થતા હતા. તેમાં ભાદરનું ડહોળું પાણી કોઇ જોગણના ભગવા અંચળા જેવું દેખાતું હતું. એ અંધારે જેતપુર ગામમાં હાલ જ્યાં ‘ચાંપરાજની ડેલી’ નામે ઓળખાતો ખાંચો છે, ત્યાંની દરબારી ડોઢી ની નાની બારી ઊઘડી અને જુવાન રજપૂત
ધૂંધળીનાથ અને સિદ્ધનાથ (ઝવેરચંદ મેઘાણી)
ગુજરાત રાજ્યના ઉપલેટા તાલુકામાં આવેલ ઢાંક ગામની વાત છે. ધૂંધળીનાથનું ટૂંક નામ ધૂંધો અને જાતે કોળી. ગિરનારમાં ધૂંધો અને તેની તપસ્યા. દસમાં નાથ તરીકે ગણના. સિદ્ધનાથને ચેલા તરીકે સાફી આપવી.
વાંચો, ધૂંધળીનાથ અને સિદ્ધનાથની ઝવેરચંદ ...Read Moreકલમે લખાયેલ વાર્તા.
દિકરો (ઝવેરચંદ મેઘાણી)
ભરદાયરામાં એક કાઠી પડછંદ પુરુષ સામે બજરનું પડતલું મુકે છે - અન્ય લોકો પણ આપા દેવાતની વખાણે ધસી આવે છે અને કોઈ ને કોઈ ચીજવસ્તુઓ ધરે છે - આ દરેક વ્યક્તિ સામે ખૂણામાં બેઠેલ નવલોહિયા જુવાને વિરોધ ...Read Moreઅને કાઠીઓનું કઢીચટ્ટાપણું ક્યાંથી આવ્યું તેની વાત માંડી - લાખા વાળો અને આપા દેવાત બંને સામસામે આવ્યા - અમુક મહિનાઓ પછી બદલો લેવા કેટલાક જુવાનિયાઓ લાખાપાદરમાં ઘુસ્યા અને લાખા વાળાની સ્ત્રી તેમજ જુવાન દીકરી હીરબાઈ ઉભા હતા - હીરબાઈએ નિર્જન ફળિયામાં દેવાતના પહોળા સીનામાં ઉભો ભાલો ખૂંપી માર્યો અને તલવારથી કટકા કરીને ગાંસડીની જેમ બાંધીને દરબારમાં પહોચી.
દુનિયા કહેતી તી કે લાખા વાળાને દીકરી છે, પણ આ તો દીકરો છે દીકરો.
વાંચો, શૌર્યગાથા દીકરો.
ઢેઢ કન્યાની દુવા (ઝવેરચંદ મેઘાણી)
બાપ, દીકરાના લગન, ઘોડીએ ચડતા શીખવાડતો બાપ, ગોહિલ ગઢનો વારસદાર, સોળ વર્ષની અવસ્થા - કુંવર ઘોડીએથી ઉતરીને ઢેઢ કન્યા સારું એકલો જાય છે - આતોભાઈ કાઠીઓને હંફાવતો હતો - આભડછેટની પહેલા બેનનો સંબંધ બનાવીને આતોભાઈ ...Read Moreકુદ્યો - ગોહિલવાડના વારસદારને એ ઢેઢ કન્યાએ આંતરડીના આશીર્વાદ આપ્યા.
વાંચો, અદભૂત શૌર્યગાથા.
કાનિયો ઝાંપડો (ઝવેરચંદ મેઘાણી)
ઝવેરચંદ મેઘાણી કૃત ‘સૌરાષ્ટ્રની રસધાર ના ત્રીજા ભાગમાં ‘કાનિયો ઝાંપડો કથામાં પોતાના ગામ સુદામડાને બચાવવા જતા, પ્રાણની આહૂતિ આપનાર, વાલ્મીકિ સમાજના ઢોલી વીર કાનિયા ઝાંપડાના શૌર્ય અને સ્વાર્પણની ગૌરવગાથા આલેખાયેલી છે.
સૌરાષ્ટ્રની રસધાર - ૩ (ઝવેરચંદ મેઘાણી)
શીર્ષક : ઘોડી અને ઘોડેસવાર
મેથણી ગામ - કાઠિયાવાડી ઘોડીની વાતો - કોઈ ચારણે વાત માંડી ઈતરીયા ગામનાં સૂથો ધાધલ નામના એક કાઠીની...
વાંચો, અદભૂત અને વીરરસથી ભરપૂર શૌર્યગાથાઓ.
સૌરાષ્ટ્રની રસધાર - (ઝવેરચંદ મેઘાણી)
શીર્ષક : ભીમો ગરાણીયો
સાતપડા ગામને ટીંબે બેઠેલો એક આહીર - પાલીતાણાના દરબાર પ્રતાપસંગજી ગામના નવા તોરણ બાંધવા આવ્યા છે - ગરાસિયો ભીમો અને તેની શૌર્યગાથા...
વાંચો, વીરરસભરી ગાથા ભીમો ગરાણીયો.
સૌરાષ્ટ્રની રસધાર ૧ - ઝવેરચંદ મેઘાણી
શીર્ષક - દેપાળદે
ગોહિલ ભગવાનના ભક્ત રાજા દેપાળદે - નગરચર્યા કરવા નીકળેલ રાજા એક જગ્યાએ સ્ત્રીના બરડામાં પડેલી સોળ જોઇને ચોકી ઉઠે છે - બાયડીને હળ સાથે જોડીને ખેડૂત ચાલી રહ્યો છે - રાજાના ...Read Moreછતાં ખેડૂતે પોતાની બાયડીને હળથી છૂટી કરી નહિ...
વાંચો, દેપાળદે.
સૌરાષ્ટની રસધાર - ઝવેરચંદ મેઘાણી શીર્ષક - દુશ્મન બીલખા ગામની નદી ભઠીને કાંઠે ખાંટ લોકોના રાજ - બાવા જેરામભારથીજી ચલમ પીતા હતા - જુવાનીયાઓને બાવા એ શ્રાપ આપ્યો - કાઠી વીરાવાળાની બાઈને સાઠ વર્ષે દીકરો અવતર્યો - ખાંટ લોકો ...Read Moreવસ્તીને સંતપવા લાગ્યા... વાંચો, વીરરસભરી સૌરાષ્ટ્રની રસધાર - દુશ્મન.
સૌરાષ્ટ્રની રસધાર - ઝવેરચંદ મેઘાણી શીર્ષક - મહેમાન ભડળી ગામની ઉભી બજારે ઘોડેસવાર ચાલ્યો જાય છે - ભાણ ખાચર ઘરે આવ્યા અને ઘરની આબરૂ પર હાથ નાખ્યાની વાત કઠિયાણીએ કરી - દરબારગઢની પરસાળ પર પચાસ પાંચસ કાઠીની પંગથ બેસી ...Read Moreવાંચો, મહેમાન.
સૌરાષ્ટ્રની રસધાર - ઝવેરચંદ મેઘાણી
શીર્ષક - ચમારને બોલે
વાંકાનેરનું દરબારગઢ આખુયે હરખમાં હતું ત્યાં એક વ્યક્તિના હૈયા કેડેથી ફાટફાટ નિસાસો નીકળી રહ્યો હતો - ગાંફ ગામડે ગામની રાજકુંવરીને મે ણા મારવા સિવાયદરબારના લોકો બીજું કોઈ કામ કરતા નહોતા - એટલામાં ...Read Moreચમાર અવી પહોંચ્યો અને જાણે રાજકુંવરીને પોતાના ગામેથી કોઈ માણહ આવ્યાનો હરખ થયો - ગાંફની આબરૂ ધૂળધાણી થાય એ પોસાય તેમ નહોતું ...
વાંચો, આગળ શૌર્યરસથી ભરપૂર વાર્તાઓનો રસથાળ - ચમારને બોલે.
વાર્તાસંગ્રહ - સૌરાષ્ટ્રની રસધાર
શીર્ષક - અણનમ માથાં
માનવી માનવી વચ્ચેની ઈશ્વરદત્ત સમાનતા અને બંધુતાના સિધ્ધાંત પર બાર બાર વીરોનું નિરાભિમાની બલિદાન : ‘અણનમ માથાં’ – પાતશાહી ફોજની ગલોલીઓ છુટી...ઢાલોને વીંધીં સીસાં સોંસરવા ગયાં. નવરાતના ગરબા બનીને અગિયાર ભાઇબંધો જુધ્ધમાંથી ...Read Moreનીકળ્યા...કોઇ એક પગે ઠેકતો...કોઇ આંતરડા ઉપાડતો...કોઇ ધડ હાથમાં માથું લઇને... એમ અગિયાર જણા પોતાની કાયાનો કટકે કટકો ઉપાડીને કુંડાળે પહોંચ્યા...પછી વીસળે છેલ્લી વારનો મંત્ર ભણ્યો : “ ભાઇબંધો, સુરાપરીનાં ધામ દેખાય છે. હાલી નીકળો !”સહુ બેઠા... લોહીનો ગારો કરીને સહુએ અક્કેક-બબ્બે પિંડ વાળ્યા...ઓતરાદાં ઓશીકા કર્યા... અને સામસામા રામરામ કરી, અગિયારેય જણા પડખોપડખ પોઢ્યા... અને બારમો - એક બાકી રહેલ મિત્ર કોઈ સતીની માફક પોતાના મિત્રની ચિતામાં શરીર હોમે...
વાંચો, શૌર્યરસથી ભરપૂર કથા, અણનમ માથાં.
વાર્તાસંગ્રહ - સૌરાષ્ટ્રની રસધાર
શીર્ષક - સીમાડે સરપ ચિરાણો
કથા એવી ચાલે છે કે જુનાગઢ તાબે માંનેકાવાળા અને મઘરવાડા નામના ચારણ લોકોના બે ગામ છે. બંને વચ્ચે સીમાડાનો કજીયો હતો.વારંવાર જરીફો માપની કરવા આવતા,પરંતુ ટનતો ટળતો નહતો.એક દિવસ બંને પક્ષો ...Read Moreકાઢવા માટે સીમમાં ઊભા છે.કોઈ એકમત થતો નથી,લાકડીઓ ઉડવા જેટલો ઉશ્કેરાટ થઇ ગયો છે,તે વખતે તેઓ એ સામેથી એક જબરદસ્ત સર્પ ને આવતો દીઠો.કોઈ કે મશ્કરીમાં કહયું કે, ભાઈ આનાગદેવાતાને જ કહીએ કે આપણો સીમાડો વહેચી આપો. તરતજ બંને પક્ષો હાથ જોડીને સર્પને સંબોધીને એક સામટ બોલી ઉથયા : હે બાપા ! સાચી વાત છે.તમે દેવ-પ્રાણી છો.વહેચી ધ્યો અમારો સીમાડો.તમારા શરીરનો લીટો પડે,એ અમારા સીમાડા તરીકે કબુલ છે. સાંભળી ને તરત જ એ ફણધર થંભ્યો.વાંકીચૂંકી ચાલ છોડી ને એણે સીધું સોટી જેવું શરીર કર્યુ અને પછી એ ચાલ્યો. એનો લીંટો પડતો ગયો,તે પ્રમાણે ખૂંટ નખાતા ગયાં અને એ લીટાથી પોતાની જમીનની બરાબર સરખી વહેચણી થતી જોય ને બેય પક્ષો વાહ બાપા! વાહ મારા દેવતા !
વાંચો, મેઘાણીકૃત વાર્તાઓનો રસથાળ.
